Tambal sa Sakit sa Tiyan
December 20, 2018
Dili lang isa ang pwedeng mamahimong hinungdan sa sakit sa tiyan. Tungod lang kay ang kasakit naa lamang sa usa ka parte, dali lang kita nga masayop kung unsa gyud ang hinungdan sa nasinating sakit sa tiyan. Kon kini mahitabo, ang first aid nga gihatag aron sa paghupay sa sakit posible nga mahimong sayop. Hinungdan nga mograbe pa ang sakit sa tiyan ug posibleng magka komplikasyon.
Sakit sa tiyan
Ang sakit sa tiyan usa ka kondisyon diin ang usa o daghang bahin sa digestive system naapektuhan. Maong magkaproblema kita sa normal nga function sa atong sistema. Kini ang hinungdan sa sakit ug makabati kita sa kahasol.
Ang sakit sa tiyan dili angay ibaliwala tungod kay ang bisan unsang problema niini makaapekto sa kahimsog sa tibuok nga lawas. Ang lainlaing mga sistema sa lawas nagakuha sa ilang mga panginahanglanon gikan sa pagkaon. Kung ang digestive system dili na mogana og sakto tungod sa sakit sa tiyan, ang lawas makuwangan sa mga mahinungdanon nga mga bitamina ug mineral alang sa maayong panglawas.
Alang sa lainlaing mga sakit sa tiyan, adunay haom nga first aid ug tambal nga angay alang niini. Atong sutaon sa ang mga klase sa sakit sa tiyan ug posible nga mga pamaagi aron mahupay kini.
1. Diarrhea – Kini nga sakit nagpasabut sa sakit sa tiyan nga nagdala sa kanunay nga basa, ug bungkag nga mga hugaw. Giubanan kini sa pagsuka, posibleng presensya sa dugo sa hugaw, hilanat, ug dehydration.
Mga Hinungdan: Mahimong kini tungod sa lainlaing mga kondisyon sama sa allergy sa pagkaon, lactose intolerance o pagkasensitibo sa tiyan sa mga produkto sa gatas, gastroenteritis, hyperthyroidism, ulser sa tiyan, ug dyspepsia. Mahimo usab kini nga resulta sa impeksyon sa bakterya gikan sa kontaminado nga tubig o pagkaon ug sobra nga pag-inom sa alkohol.
%7D)
https://www.shutterstock.com/image-photo/man-tshirt-trousers-on-white-background-1821915989
Mga tip sa first aid:
- Pagpabiling hydrated. Moinom og daghang tubig ug uban pang healthy fluids sama sa tin-aw nga sabaw o broth aron mabalik ang nawala nga mga electrolytes sa lawas tungod sa sobrang kalibanga.
- Pag-inom og tambal alang sa sakit sa tiyan sama sa loperamide aron dali nga makagawas ang mga hugaw.
- Pag-andam og mga pagkaon nga makatabang sa pagwagtang sa sobra nga hugaw sama sa saging, linuto nga patatas, kan-on, ug mansanas.
2. Dyspepsia – Gitawag usab nga indigestion, kini nga sakit sa tiyan gihulagway pinaagi sa pagsuka, kalibanga, dehydration, ug heartburn tungod sa dili husto nga pagtunaw sa pagkaon.
Mga Hinungdan: Pipila sa gitun-an nga mga hinungdan sa dyspepsia mao ang pagkonsumo sa halang ug acidic nga mga pagkaon, pag-inom og alkohol o kape, pagpanigarilyo, ug paspas nga pagkaon. Mahimo usab kini nga makuha tungod sa reaksyon sa tiyan sa mga tambal sama sa antibiotics, birth control pills, steroid, o analgesics.
Mga tip sa first aid:
- Hinayhinay lang sa pagkaon. Pag-usap og maayo sa pagkaon sa dili pa tunlon aron dili maglisod ang tiyan sa paghilis niini.
- Likayi ang pagkaon og dagkong mga servings. Sulayi ang pagkaon sa ginagmay, kanunay nga pagkaon sa tibuok adlaw imbes sa naandan nga tulo ka kan-anan kada adlaw.
- Pagtumar og over-the-counter nga tambal alang sa sakit sa tiyan sama sa antacids, o anti-emetics sama sa domperidone.
- Pagbaton og taas nga fiber diet gikan sa mga pagkaon sama sa prutas ug gulay, oats, ug whole grains.
%7D)
https://www.shutterstock.com/image-photo/low-glycemic-healthy-foods-diabetic-diet-1696141426
3. Constipation – Kini nga sakit sa tiyan napasabot sa kalisud sa pagpagawas sa hugaw tungod kay ang colon mi-absorb ug daghang tubig gikan sa gikaon. Dili normal ang bowel movement kung masinati kini ug ang paminaw nga bloated o pagburot ug puno nga tiyan.
Hinungdan: Ang risk sa constipation taas kung ang lawas kulang sa tubig ug fiber, nga makatabang aron mahimong regular ang bowel movement. Ang kakulangon sa active lifestyle maoy hinungdan niini, uban sa stress, pagkasensitibo sa pipila ka mga tambal, ug o pagmabdos.
Mga tip sa first aid:
- Pagbaton og pagkaon nga puno sa fiber. Makuha kini gikan sa mga prutas, gulay, wheat, whole grains, mani, ug beans. Adunay abilidad ang maong mga pagkaon sa pag-absorb sa tubig sa lawas alang sa normal nga bowel movement.
- Pag-inom og igong tubig kada adlaw aron magpabiling himsog ang digestive tract.
- Paningkamuti ang pagbuhat ug regular nga ehersisyo. Ang pagbaton og usa ka sedentary o inactive lifestyle mamahimong hinungdan nga magdaut ang tiyan, hinungdan sa constipation.
- Sulayi ang mga laxatives sama sa bisacodyl alang sa diha-diha nga paghumok sa hugaw.
4. Hyperacidity – Sa sakit sa tiyan, ang lawas mogama og sobra nga acid sa tiyan. Maong mahimong sensitibo sa acid ang tiyan; kini mainat tungod sa kadaghan sa mga acid. Naglakip kini sa sobra nga pag dug-ab o belching, kakulang sa gana o pagkabusog, ug pagkalipong.
Kung madaut na sa acid ang lining nga nanalipod sa isog nga mga digestive juices, mamahimo kining hinungdan sa mga samad nga gitawag og ulcer.
Hinungdan: Kini tungod sa bakterya nga gitawag og Helicobacter pylori o H. pylori. Kasagaran, ang sobra nga pagkaon ang nakita nga hinungdan. Ang stress, pagkasensitibo sa pipila ka tambal, pagpanigarilyo, ug sobrang pag-inom ug alkohol o kape mamahimo sab nga hinungdan niiini.
Mga tip sa first aid:
- Mokaon sa saktong oras. Likayi ang kagutom ug pagkaon nga makapakurat sa tiyan.
- Likayi ang mga pagkaon nga halang ug acidic aron dili modaghan ang acid sa tiyan ug mohapdos ang stomach ulcer.
- Paghulat og duha ngadto sa tulo ka oras human makakaon bag-o mohigda o matulog aron dili dayon mosaka ang asido gikan sa tiyan.
- Pag-inom og tambal nga makawala sa sakit sa tiyan sama sa neutracid, ranitidine, ug omeprazole. Maayo ni sila sa pagpugong sa mga sintomas sa ulcer – apan dili ang pag-ayo niini. Makontrol usab nila ang lebel sa mga asido sa tiyan aron dili mograbe ang ulcer.
Hinumdumi, bisan pa sa pagtambal, kung tulo na ka adlaw ang milabay ug wala’y makita nga pagbag-o sa sakit sa tiyan, ayaw pagduha-duha nga magpakonsulta dayon sa doktor. Sa ani nga pamaagi, masayran kung ang sakit sa tiyan nga nasinati usa ka simtomas sa mas lawom nga health condition. Magpasusi ug magpa-eksamin kung gikinahanglan aron masiguro ang kahimtang sa kahimsog sa tiyan.
